Bloemenzeeën verdwijnen niet zomaar – dit is wat ermee gebeurt

De bloemenzee op de plek waar Lisa (17) werd vermoord in Duivendrecht groeit nog steeds. Naast bloemen liggen er ook tientallen knuffels, kaartjes, kaarsen en andere spullen. Het is een plek van collectieve rouw geworden, zoals we dat in de stad al eerder zagen na bijvoorbeeld de moorden op Theo van Gogh en Peter R. Vries. Maar zo'n bloemenzee kan niet voor eeuwig blijven liggen.  'Je was de grootste, we zullen je niet vergeten. Bedankt voor alle mooie momenten. Rust zacht. PL'. Ron Blom – verwerver bij Stadsarchief Amsterdam – heeft een geplastificeerd A4'tje in de hand met daarop bovenstaande tekst. Door iemand neergelegd voor het ouderlijk huis van Johan Cruijff in Betondorp, vlak na zijn dood in 2016. En zo liggen er in het stadsarchief dozen vol.  Niet alleen met kaartjes voor Johan Cruijff of voor zijn nabestaanden, maar ook voor Theo van Gogh, Eberhard van der Laan en Peter R. de Vries. Want waar bloemenzeeën verdwijnen, blijven veel uitingen van rouw bewaard. Blom: "Omdat het iets zegt over hoe mensen omgaan met rouw. Publieke rouw, collectieve rouw. Het gaat toch om belangrijke momenten in de recente Amsterdamse geschiedenis. Waarbij het belangrijk is om het een en ander te kunnen blijven bewaren voor het nageslacht." Blom zet een doos vol knuffelberen neer. Aan de meesten zit een kaartje.  'Peter, je was groots, je bent groots, je blijft groots, always. Rest in peace, liefs'.  "In het geval van Peter R. de Vries is het zo dat het materiaal dat op de Lange Leidsedwarsstraat lag - de plek waar hij is neergeschoten - daar een tijd heeft gelegen," vertelt Blom. "Dat is op gegeven moment in een klein politiebureautje vlakbij opgeslagen. In alle gevallen probeer je natuurlijk uit piëteit met de nabestaanden en alle anderen, een goede bestemming te vinden, goede afspraken te maken of goede beslissingen te nemen. In het geval van Peter was er contact via de politie met de familie, en op die manier konden we het allemaal in goed overleg doen." Bloemen verweren, die kunnen niet worden bewaard. Blom: "Maar daar worden foto's van gemaakt, dus in die zin wordt het wel bewaard. In het geval van Peter R. de Vries werden ook heel veel krentenbollen neergelegd, zijn geliefde lekkernij. Krentenbollen kun je niet bewaren. In het geval van Van Gogh zijn er ook sigarettenpeuken neergelegd. Hij was een verwoed roker. Ook die peuken zijn wat lastig te bewaren."  Er bestaan niet echt afspraken over hoe lang een bloemenzee mag blijven liggen. Soms besluit de gemeente dat een rouwplek wordt leeggehaald, soms is het besluit aan de familie. Ook is er geen protocol voor het bewaren van de verschillende rouwuitingen. Alles gaat in overleg, elk geval is anders.  Lisa Nu ligt er in de stad opnieuw een enorme bloemenzee. Niet voor een bekende filmmaker, voetballer of misdaadjournalist, maar voor een jonge vrouw die na een avond stappen de verkeerde tegenkwam. Het is nog niet bekend wat er gaat gebeuren met alle uitingen van rouw en steun die in Duivendrecht zijn achtergelaten.  Blom: "Op de vraag of we alleen maar materiaal verzamelen van belangrijke Nederlanders of Amsterdammers zou het antwoord 'nee' moeten zijn. Het gaat erom in hoeverre het een uitdrukking is van een algemeen maatschappelijk gevoel, iets wat de maatschappij in beroering brengt. Ik denk dat het in dit geval heel duidelijk is. Dus in die zin zou het zeker het overwegen waard zijn om te kijken of we het niet op de een of andere manier kunnen bewaren. Daar zal ongetwijfeld over nagedacht worden. Over wat we zouden kunnen doen om de herinnering aan deze verschrikkelijke misdaad ook voor de toekomstige generaties te kunnen vasthouden, bewaren."