Grote onrust onder Amsterdams GVB-personeel na invoering nieuw planningssysteem

GVB-medewerkers trekken massaal aan de noodrem: een petitie vol bijtende ‘bedankjes’ gaat rond via WhatsApp en Facebook en is al honderden keren ondertekend. Aanleiding is de invoering van planningssoftware HASTUS. Sinds de invoering van HASTUS, begin juni, zou er sprake zijn van rommelige roosters en een toegenomen werkdruk. De problemen worden door het GVB bestudeerd. De petitie, die is ingezien door AT5 en NH, bevat meerdere punten van kritiek. Bronnen in en om het GVB zeggen echter dat de nieuwe planningssoftware HASTUS de directe aanleiding is van de recente onvrede. HASTUS is, na een testperiode, op 9 juni dit jaar live gegaan.  Voorheen werd de GVB-planning door roostermakers gedaan, maar die hebben nu een meer controlerende functie. HASTUS werkt dus zelfstandiger dan het vorige systeem, Quintic. Het oude systeem liep op haar laatste benen en dus ging het GVB op zoek naar een vervangend programma. Met HASTUS koos het GVB, na een Europese aanbesteding, voor betrouwbaarheid: ov-bedrijven in binnen- en buitenland werken al langere tijd met HASTUS, een softwaresysteem van GIRO. Dit Canadese bedrijf is volgens het GVB marktleider op dit gebied. HASTUS is onder meer ingevoerd om enkele tekortkomingen van Quintic te verhelpen. Zo kunnen medewerkers direct hun verlofsaldo per dag inzien, in plaats van per maand. Ook is meteen zichtbaar of een aanvraag is goedgekeurd of nog in behandeling is. Waar dit met Quintic een halve dag tot een dag duurde, is er nu binnen vijf minuten duidelijkheid. Het Nieuwe Plannen Het GVB noemt de nieuwe roostermethode 'Het Nieuwe Plannen', bedoeld om werknemers meer flexibiliteit en autonomie te geven. Dit zou volgens een woordvoerder een 'breed levende wens' onder GVB'ers zijn. Maar GVB'ers uiten juist hun ontevredenheid over HASTUS. Zij klagen over rommelige werktijden, toegenomen werkdruk en over de grilligheid van de nieuwe planningssoftware.  Een jonge GVB-werknemer, wiens naam bij de redactie bekend is, heeft geen goed woord over voor de nieuwe roostermethode. "Nu wordt er helemaal niet meer naar je wensen geluisterd. Dat nieuwe systeem doet alles automatisch. Je hebt geen contact meer met roostermakers. Ik had een vaste lijn en veel collega's ook, maar mensen worden opeens op allerlei lijnen gezet. Als je standaard lijn 14 reed, kan je nu opeens op 25 worden gezet. Of je krijgt rare tijden, of na twee ritjes al pauze." De man is recent weggegaan bij het GVB en op zoek gegaan naar een andere baan. Zijn vertrek wijdt hij mede aan HASTUS: onder het oude systeem wisten werknemers juist veel beter waar ze aan toe waren, zegt hij. "Hoe het eerst ging, is veel logischer en werkte ook fijner voor de collega's. De mensen bij planning maakten de roosters, dat was losser en makkelijker. Je kreeg vier dagen van tevoren je dagplanning, waarin je ziet welke tijden en welke lijn je rijdt. De lijn was voor veel mensen hetzelfde."  Sinds de invoering van HASTUS is de flexibiliteit juist afgenomen, zegt de oud-GVB'er. "Als je een keertje wat eerder op de tram wilde zitten, dan kon dat gewoon gewisseld worden. Het was daardoor veel fijner werken." Sinds het nieuwe systeem is ingevoerd, is het volgens de voormalige chauffeur lastiger om een verlofdag op te nemen. "Het wordt alleen maar moeilijker. Niet alleen ik, maar heel veel anderen zijn er klaar mee." 'Grote onrust' Vakbond FNV Stadsvervoer is sinds juli bezig om de problemen in kaart te brengen. "Er is heel veel onrust onder de collega's", staat in een papieren brief die toen is uitgedeeld onder GVB-werknemers. "Zeker wat betreft de indeling en plaatsing in andere units en locaties." Op dinsdag 12 augustus is er vanuit het groepsbestuur van de FNV een online nieuwsbrief verstuurd. "Wij, de FNV-kaderleden, voelen elke dag weer dat er veel en vooral grote onrust is op de werkvloer en dan drukken wij ons zeer genuanceerd uit." De vakbond schrijft dat de bedrijfsleiding op de hoogte is gesteld. "Er zijn verschillende overleggen geweest en tevens in de nabije toekomst gepland tussen GVB en de OR‐leden waarin over HASTUS gesproken wordt. Wij eisen dat daar significante verbeteringen uit zullen voortvloeien waar onze collegae mee kunnen werken." De spanning stijgt volgens de opstellers van de brief tot een 'absoluut hoogtepunt'. "Onze mailbox en WhatsApp lopen dagelijks vol met berichten van verontruste collegae." Het management van het GVB is bekend met de onrust, blijkt uit een brief die gedateerd is van dinsdag 12 augustus. "Wij horen en begrijpen dat er onrust is sinds de introductie van Het Nieuwe Plannen. We nemen deze signalen serieus. Wij realiseren ons dat de introductie van Het Nieuwe Plannen voor collega's veranderingen in hun werk met zich meebrengt, wat vragen en onzekerheden kan oproepen." De manager die de brief schrijft, bevestigt dat er gesprekken gaande zijn met het personeel. 'BEDANKT' Het is al langere tijd onrustig binnen het GVB. Twee jaar geleden schreef de onderzoeksredactie van AT5 al over het grote tekort aan personeel bij het bedrijf. Medewerkers beklaagden zich daarnaast over een hoge werkdruk, onrealistische rijtijden en verouderd materieel. Enkele van deze zaken worden ook aangestipt in een petitie die momenteel rondgaat onder GVB-werknemers. De tekst, gericht aan de directie van het GVB, druipt van het cynisme en is opgesteld door een gefrustreerde werknemer. Enkele fragmenten uit de petitie zijn:  BEDANKT voor de mooiedienstverdelingen zodat ik per dag 11uur voor mijn werk bezig ben BEDANKT voor het afschalen van dedienstverdeling zodat ik elke rit weerPassagiers moet stapelen om ze inmijn tram te krijgen BEDANKT voor het nieuw ingevoerdesysteem genaamd HASTUS zodat ik nuecht niet meer weet waar ik aan toeben BEDANKT voor het afbranden van hetpersoneel zodat u weer snel nieuwbloed kan aannemen (die onsoverigens snel weer verlaten omdatze het te zwaar vinden) De auteur van de brief, wiens naam we om privacyredenen niet bekendmaken, sluit smalend af: "Kortom u bent goed bezig, u kunt rustig achterover leunen en doorgaan op de weg die u ingeslagen bent." De petitie gaat via WhatsApp en Facebook in hoog tempo rond onder GVB'ers en zou al enkele honderden keren ondertekend zijn. "In de loop der jaren is er in de managementstijl een afrekencultuur ontstaan", zegt een bron die de situatie bij het GVB en de vakbond goed kent. "Mensen die niet aan doelstellingen voldoen, krijgen kritiek en kunnen daar op afgerekend worden." Juist daarom is de petitie die momenteel rondgaat zo bijzonder, stelt hij: in navolging van de auteur hebben GVB-werknemers die met hun eigen naam ondertekend. "Doorlopend in gesprek" Het GVB is op de hoogte van de petitie, schrijft een woordvoerder van de vervoerder in een reactie. "We zijn ons ervan bewust dat er een petitie rondgaat onder medewerkers die over meerdere onderwerpen gaat. Een daarvan is inderdaad de introductie van het nieuwe planningssysteem. Over deze onderwerpen zijn we doorlopend in gesprek met de personeelsvertegenwoordiging en we herkennen de punten uit de petitie ook uit de gesprekken die we met hen voeren." De problemen van de eerste periode worden op dit moment door het GVB bestudeerd. "We hebben inmiddels drie maanden aan data geanalyseerd en evalueren deze, net als het proces, zeer zorgvuldig. Zo kunnen we gericht verbeteren waar nodig. Er is al een aantal aandachtspunten in beeld die we ook daadwerkelijk gaan aanpakken en daarover gaan we verder in gesprek met de personeelsvertegenwoordiging." De woordvoerder van het GVB stelt dat er geen sprake is van een hoger ziekteverzuim. "Als we het ziekteverzuim vergelijken met dezelfde periode in eerdere jaren, zien we geen significante verandering. Het verzuim blijft stabiel en ligt in lijn met wat we gewend zijn."