Muurkunst en de strijd om de openbare ruimte: bepaalt de gemeente, de buurt of de kunstenaar?

De stad kende een roerige periode deze zomer op het gebied van muurschilderingen. Er kwamen werken bij, maar de verf ging niet zonder de nodige obstakels op de muur. Boze buurtbewoners, terugkrabbelende opdrachtgevers, ontoereikende wet- en regelgeving en pionierende kunstenaars. Het is de combinatie van allerlei factoren waardoor één ding duidelijk wordt: de stad worstelt met de muurschildering.  De groei in het aantal schilderingen en de bijbehorende bemoeienis van buurt, adviesorganen en gemeente laten zien dat er momenteel nog geen heldere lijn bestaat over hoe het fenomeen muurschildering nu precies moet worden aangevlogen. Terwijl de kunstvorm wel omarmd wordt. Overschilderen Afgelopen zomer kwamen er meerdere schilderingen bij, maar de nasleep zorgde er in sommige gevallen zelfs voor dat een werk weer verdween. Zo moest Nouchka Huijg, bekend als kunstenaar Nouch, haar eigen werk aan het Bijltjespad in Kattenburg deels weer overschilderen. Ondanks veel steunbetuigingen uit de buurt, kreeg de groep klagers gelijk.   Pandeigenaar akkoord Nils Westergaard kleurde een gevel aan de Prins Hendrikkade. Ook daar ontstond gedoe. Met het akkoord van de pandeigenaar had hij eigenlijk voldoende gedaan. Maar eenmaal op de muur bleek onder andere de welstandscommissie kritisch te zijn op de grootte en het kleurgebruik. Deze week ontving hij, na maanden onzekerheid, bericht dat het werk voorlopig mag blijven.  Er is dus behoefte aan regels, maar ook aan creatieve vrijheid voor de kunstenaar. Tegelijkertijd moet het werk van diezelfde kunstenaar dan weer gemaakt worden met respect voor de mening van de buurt en oog voor de gevolgen van een schildering op een bepaalde plek. Een ingewikkeld spanningsveld, zo blijkt.  Rapport Stadscuratorium Dat zag ook het Stadscuratorium, een onafhankelijk adviesorgaan van de gemeente op het gebied van kunst. Zij zien een toename, enerzijds in het aantal muurschilderingen, maar ook in de worsteling met de komst ervan. Nu is er een ruim 40 pagina's tellend rapport over murals, streetart en graffiti.  "Muurschilderingen zijn niet vergunningplichtig", aldus Annemarie de Wildt van het Stadscuratorium."Je kan een mural maken als de pandeigenaar zegt van prima, maak maar wat. Maar waar wij het over willen hebben is: van wie is eigenlijk de openbare ruimte?" Hoewel de aanbevelingen door kunstenaars ook kritisch bekeken worden, is er tegelijkertijd wel houvast gecreëerd met het 40 pagina's tellende advies. En dus is nu de vraag hoe dat in de toekomst gaat zorgen voor duidelijkheid voor de Amsterdamse muur.  Het rapport pleit overigens niet voor het kleuren van elk mogelijke muur, vertelt muralist en lid van het Stadscuratorium Jeroen Koolhaas. "Zelf vind ik het echt de beste vraag die je kan stellen als je naar een opdracht kijkt: heeft die muur een schildering nodig? En ik vind dat je ook open moet staan voor het antwoord dat soms een 'nee' is." Verder heeft het advies niet het allesomvattende antwoord, maar dat was ook niet het doel. Het moet een discussie op gang brengen en een beetje houvast creëren. "De ene keer gaat het fantastisch en de andere keer gaat het mis", zegt De Wildt. "En dat moeten we ook gewoon accepteren, dat er soms iets misgaat."