Netbeheerders gaan fors investeren in overvol stroomnet: "Het gaat slecht op dit moment"

Netbeheerders TenneT (landelijk) en Liander (regionaal) gaan de komende tijd fors meer investeren in het elektriciteitsnet. Dat staat in de vandaag gepubliceerde investeringsplannen van de netbeheerders. "Het eerlijke verhaal is dat het gewoon slecht gaat op dit moment."  Het beeld dat TenneT schetst is somber. Het elektriciteitsnet slibt dicht, nieuwe bedrijven die aangesloten willen worden moeten zo'n tien jaar wachten en de wachtlijst groeit. "Het eerlijke verhaal is dat het gewoon slecht gaat op dit moment," zegt Paul van de Kragt, regioregisseur Noord-Holland bij de landelijke netbeheerder. "Er is natuurlijk een enorme toename aan de vraag naar stroom, en we kunnen het tempo waarin die vraag toeneemt niet bijbenen. Daarom is er congestie ontstaan op het stroomnet, oftewel een file op het stroomnet." 58 nieuwe projecten Om in de toekomst de aanhoudende elektriciteitsvraag te kunnen faciliteren wordt er de komende vijftien jaar flink geïnvesteerd. In Noord-Holland komen er 58 grote nieuwbouw- en uitbreidingsprojecten bij die nog niet in het vorige investeringsplan stonden. Van de Kragt: "Het gaat onder meer om vijftien nieuwe 150.000 volt-verbindingen en zes nieuwe hoogspanningsstations in Assendelft, Amstelveen Zuid, Hilversum, Wognum, Amsterdam Overamstel en Nieuw-Vennep. Daarnaast worden 37 bestaande stations en verbindingen vervangen of aangepast. Ook wordt netbeheerder Liander op meerdere plekken aangesloten op het landelijke hoogspanningsnet van TenneT." Vertragingen Veel van de lopende projecten lopen vertraging op. Ook in Amsterdam. TenneT werkt aan een nieuwe 380.000 volt-verbinding ten noorden van het Noordzeekanaal, een nieuw elektriciteitsstation in Oostzaan, de verzwaring van het Amsterdamse elektriciteitsnetwerk, en de nieuwe hoogspanningsstations Amsterdam-Zuidoost en A9 Zuid. In Amsterdam-Zuidoost wordt nog steeds gezocht naar een goede locatie, en voor A9 Zuid zijn nieuwe zoeklocaties aangewezen na gesprekken met omwonenden en andere betrokkenen. Van de Kragt: "Dat is ook precies wat je wil, hè? Participatie, dat mensen kunnen meedenken. Dat je dan tot een beter plan komt. Hartstikke goed, maar dat zorgt er wel voor dat we meer onderzoek moeten doen." Het project A9 Zuid is nu gepland voor de periode 2032-2035, en Amsterdam-Zuidoost voor 2034-2037. "We zien dat het gewoon een ontzettend complexe aangelegenheid is om in de omgeving van Amsterdam een project te realiseren", zegt Van de Kragt. "Je hebt natuurlijk een groot oppervlak nodig. Elke centimeter in die omgeving is al belegd, er zijn al plannen voor, er zijn beschermingsregimes voor. Dat zorgt er gewoon voor dat het meer tijd kost dan je zou hopen om zo'n project te realiseren." Ook de regionale netbeheerder Liander gaat fors meer investeren. Voor de komende drie jaar is bijna 2,6 miljard euro gereserveerd voor het beheer en de uitbreiding van de energienetten in Noord-Holland. Dat is 27 procent meer dan in het vorige investeringsplan. 786 miljoen euro naar Amsterdam  Alleen al voor Amsterdam wordt tussen 2026 en 2028 786 miljoen euro uitgetrokken. Regiomanager Ruben van Loon: "We zijn al druk bezig met het uitbreiden van de energie-infrastructuur. In Amsterdam, maar ook in heel Noord-Holland, en daar gaan we mee door. En we zetten nog een extra tandje bij, dus de investeringen nemen jaar op jaar toe." In Amsterdam moeten er tot 2050 rond de 2600 extra elektriciteitshuisjes komen en 1600 kilometer kabel om deze met elkaar te verbinden. Van Loon: "We vervangen zowel bestaande elektriciteitshuisjes, dat worden dan nieuwe en vaak grotere en zwaardere. En we zetten er nieuwe neer. Menig Amsterdammer zal gezien hebben dat er veel straten openliggen. Dat is nodig want wij moeten die infrastructuur aanpassen, uitbreiden, vernieuwen. Dus de Amsterdammer gaat dat ook merken. De straten liggen vaker open en dat is ook nodig." Volgens TenneT is de uitbreiding van het elektriciteitsnet in het zuiden van Noord-Holland tussen 2033 en 2036 afgerond, en in het noorden van Noord-Holland tussen 2035 en 2038. Alles onder voorbehoud natuurlijk, zegt Van de Kragt. "We zien gewoon dat het zo complex is. Het is natuurlijk het meest lastige wat er is, de toekomst voorspellen. Zeker met al die wet- en regelgeving, het gebrek aan ruimte, alle risico's die er kunnen zijn. Je kan een onteigening nodig hebben, een aannemer kan failliet gaan, de hele wereld wil transformatoren hebben die ook wij nodig hebben voor onze stations. Dus er kan heel veel mis gaan." Spitsmijden De file op het stroomnet lost voorlopig niet op, en dus vraagt TenneT nog maar eens aan bewoners en bedrijven om zoveel mogelijk de spits te mijden. "Dus het mijden van de momenten waarop de vraag naar stroom het grootst is. In de ochtend, als iedereen wakker wordt en allerlei dingen gaan doen, en in de avond als iedereen thuiskomt, de elektrische auto inplugt, gaat koken en alle lampen en apparaten aanzet." Het is een boodschap die al langer wordt verkondigd, maar volgens Van de Kragt gebeurt het spitsmijden nog niet voldoende. "Het is natuurlijk een heel nieuw fenomeen. De meeste mensen zien stroom heel begrijpelijk als een gegeven, dat is er altijd. Je hebt daar nooit over hoeven nadenken, dus het is echt een gedragsverandering. Dat gaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag."