NK Amsterdams praten voor échte Amsterdammers: "Je moet door je neus praten"

In het Torpedo Theater in het centrum vindt zaterdagavond het eerste NK Amsterdams praten plaats. De woorden 'porem', 'pikketanissie' en die andere typische woorden uit het Jiddisch en Bargoens zullen ongetwijfeld voorbij komen, maar de jury rekent erop dat de kandidaten een stap verder gaan. "Amsterdams praten is een mentaliteit." Hoe herken je het authentieke Amsterdams? Het zit hem in bepaalde woorden, zegt taalwetenschapper René Appel. "Mensen wordt MIHN=sen", zet Appel, ook bekend van het radioprogramma Taalstaat. En als je het dan écht Amsterdams wil laten klinken, dan moet dat door de neus. "Je moet het nasaliseren, zoals dat heet." Andere voorbeelden: de z en de v. "Die zijn stemhebbend. Maar in het Amsterdams verdwijnt dat: de z wordt een s, en de v wordt een f. "Het is dus niet 'veel' maar 'feel'." Dat hoor je volgens Appel goed in de klassieke zin 'ik heb bij Zandvoort de zon in de zee zien zakken'. "Dat is echt het visitekaartje van het Amsterdams."  Allemaal kleine nuances waar hij en de andere juryleden op gaan letten vanavond. Zowel de deelnemers- als de publiekslijst waren razendsnel gevuld. Niet dat dat een prestatie van jewelste is (het theater is piepklein) maar toch: het Amsterdams lééft, stellen de organisatoren tevreden vast.  Mentaliteit "Ik let vooral op het gebruik van typisch Amsterdamse uitdrukkingen", zegt zangeres en jurylid Astrid Hooyberg. 'Als je voor een dubbeltje geboren bent, dan word je nooit een kwartje' is er zo één. "In onze familie is dat vaak onderwerp van gesprek geweest", zegt de geboren en getogen Amsterdamse. "De één zei: gewoon doen wat je moet doen, je moet eenvoudig blijven. En de andere helft zei: zo komen we nooit ergens." Hooyberg wil maar zeggen: iedereen kreeg mee dat je je beter klein kon houden - en iedereen vond wat van die instelling. Want Amsterdams is, meer nog dan een dialect, een mentaliteit. "Lef, trots en levensvreugde", vat Peter Schrijnders het samen. Hij is geboren in de Javastraat, maar vlak na zijn geboorte keerde hij samen met zijn moeder terug naar de Jordaan: ze had enorme heimwee. Bluf Van haar kreeg Schrijnders ook een goede dosis bluf mee. Dat komt mooi van pas als hij vanavond het podium betreedt als één van de kandidaten op het NK Amsterdams praten. Met een monoloog moeten ze publiek en jury imponeren. Voor Schrijnders en de anderen heeft Agnes Hooyberg nog wel een tip. "Het moet uit je tenen komen, uit je hart." En, voor de zangers: oefen op je snik.   Het NK Amsterdams praten vindt plaats vanaf 16.00 en duurt tot 22.00. Dan wordt de winnaar bekend gemaakt.