Nu illegaliteit mogelijk strafbaar wordt: 'Hoe bestaat het dat mensen helpen niet meer mag?’

Hulp bieden aan mensen die illegaal in Nederland verblijven kan strafbaar worden, besloot de Tweede Kamer gister. Voor de kerkelijke organisaties in Noord-Holland die dagelijks mensen zonder geldige papieren bijstaan is de beslissing niet te bevatten.  Op de dag dat de meerderheid van de kamerleden instemde met de omstreden asielwetten, vierden de 140 vrijwilligers van hulporganisatie Stem in de Stad de jaarlijkse barbecue. "Het werd een hele wrange dag", zegt Joost van den Bogert, pastoor en manager.  Bij Stem in de Stad, een kerkelijke organisatie in Haarlem, zetten die 140 vrijwilligers zich dagelijks in om ongedocumenteerden te helpen met juridische vragen, medische kwesties, postadressen en onderdak.  "Vanochtend zat ik op de fiets naar mijn werk. Ik keek om me heen en dacht: vinden de mensen in onze stad eigenlijk ook dat wij strafbaar zijn?", zegt van den Bogert. Eerst langs de Eerste Kamer Donderdagavond stemde de Tweede Kamer in met nieuwe asielwetten die volgens de PVV 'het strengste asielbeleid ooit' moeten voorstellen. Volgens deze wet kunnen mensen die zonder papieren in Nederland verblijven nu een half jaar gevangenisstraf krijgen. Ook hulp bieden aan mensen die illegaal in Nederland verblijven zou met de nieuwe wet strafbaar worden. Dat betekent dat kerken, het Leger des Heils, maar ook bijvoorbeeld leraren die een kind zonder verblijfsvergunning in de klas hebben, een gevangenisstraf van een half jaar riskeren. Die wet moet eerst nog langs de Raad van State en daarna moet de Eerste Kamer nog akkoord geven. Het is dus nog niet zeker of de wet er echt van komt. Achttien maanden wachten "Het is een bizarre situatie", zegt Cor Ofman, pastoor en vrijwilliger bij Stap Verder in Amsterdam-Zuidoost. Iedere vrijdag staat bij die organisatie - een inloophuis dat in 2010 werd opgericht door zes kerken - de deur open.  Hier wordt niet alleen een kop koffie geschonken of een luisterend oor geboden. Ofman en zijn collega's helpen mensen die door het IND zijn afgewezen met een nieuwe poging om hun leven in Nederland te bestendigen met dat ene bewijs.  Tekst gaat verder na de foto. "We luisteren naar hun verhaal. Dan komt er vaak iets boven water wat ze nooit eerder aan het IND hebben verteld, omdat mensen zich ergens voor schamen. Samen met een advocaat doen we dan een nieuw verzoek", aldus Ofman. Door de drukte bij het IND kan het soms wel achttien maanden duren voordat ongedocumenteerden iets horen. In de tussentijd begeleidt Ofman ze samen met Ongedocumenteerden Amsterdam. "Mijn ervaring leert dat mensen met een goed voorbereid verzoek wel een verblijfsvergunning krijgen." Buiten de boot vallen In Haarlem is Van den Bogert 'verdrietig, geschokt, maar ook niet verrast'. Afgelopen jaren werd er al vaker gesproken over de strafbaarstelling van illegaliteit, maar het kwam er tot gister nooit doorheen.  Toch zal er voor Van den Bogert en de 140 vrijwilligers op de korte termijn niks veranderen, zegt hij. "Wij blijven doorgaan en voelen ons heel strijdbaar. We komen op voor mensen die buiten de boot vallen en het is wel weer helder waarom dat nodig is." Ook Ofman maakt zich er 'niet zo druk om'. Dat de wet daadwerkelijk door de Raad van State en de Eerste Kamer zou komen, kan hij zich eigenlijk niet voorstellen.  En anders? "Dan moet je misschien wat voorzichtiger worden. Maar zo zullen de mensen met onderduikers in de Tweede Wereldoorlog zich ook hebben gevoeld."