Ook overdag moeten vrouwen zich veilig voelen: "Meeste stedenbouwers waren mannen"

De gemeente werkt al langer aan een veiligere openbare ruimte en betrekt daarbij steeds vaker het perspectief van jonge vrouwen, omdat die ruimte nog te vaak vanuit een mannelijk oogpunt is ingericht. Toch kan het beter vindt stadsontwerper Eva James: ''De roep om de nacht terug te eisen krijgt veel aandacht, maar volgens mij gaat het om iets breders: ook overdag moeten we ons veilig kunnen voelen, en dat begint bij het anders inrichten van straten en pleinen — een structurele aanpak van de hele openbare ruimte.'' Sinds de gewelddadige dood van de 17-jarige Lisa uit Abcoude ligt de veiligheid van vrouwen op straat opnieuw onder een vergrootglas. Als je op straat vraagt wie zich onveilig voelt in de stad, valt iets direct op: vooral vrouwen geven aan dat ze hun gedrag aanpassen. Ze fietsen om, vermijden donkere stukken en voelen zich niet altijd op hun gemak."Ik ga 's avonds niet meer de deur uit", zegt een vrouw. Een ander laat weten 's avonds altijd haar sleutelbos in haar hand te hebben: "Voor mijn eigen veiligheid, voor het geval dat." De mannen die we spreken, herkennen dat gevoel niet. "Ik voel me nooit onveilig", zegt een van hen. "Maar ik kan me voorstellen dat dat voor vrouwen anders is, zeker als je alleen door een park loopt." Vrouwenperspectief Volgens onderzoeker en ontwerper Eva James is dat geen toeval: "De openbare ruimte is ontworpen in een tijd waarin de meeste stedenbouwers, architecten en planologen mannen waren. Het vrouwelijke perspectief op wat een plek veilig of prettig maakt, is daardoor lange tijd nauwelijks meegenomen." Samen met haar bezoeken we een onderdoorgang bij het Wibautpark. "Hier zie je het meteen", wijst ze. "De verlichting doet het niet altijd, er is geen verlichting voor of na de tunnel, de bocht is onoverzichtelijk, het voelt geïsoleerd. Je weet niet wie of wat je aan de andere kant tegenkomt en dat voelt voor veel mensen, vooral vrouwen onveilig." Volgens haar zijn juist dat soort factoren - licht, overzicht en sociale controle - cruciaal om een plek als veilig te ervaren. "Veiligheid zit niet alleen in cijfers of incidenten, maar ook in gevoel. Als je je ergens ongemakkelijk voelt, ga je die plek vermijden. En dat betekent dat je je vrijheid verliest in je eigen stad." Investeren De gemeente wil meer investeren in openbare ruimtes vanuit vrouwenperspectief. Vorig jaar startte een onderzoek naar hoe de openbare ruimte beter kan worden ingericht voor meisjes en vrouwen. "We zijn in gesprek gegaan met veel vrouwen uit de stad", zegt een woordvoerder. "Hun input gebruiken we nu in concrete voorstellen, van betere verlichting tot aantrekkelijkere ontmoetingsplekken." In Zuidoost start dit najaar een pilot met verschillende manieren van verlichting bij de metro-onderdoorgangen. Raadslid Elise Moeskops (D66) diende eerder dit jaar een voorstel in om het vrouwelijk perspectief structureel mee te nemen in de herinrichting van de stad.  Volgens stadsontwerpers begint het dus al bij de inrichting van straten en pleinen. "Discussie gaat heel erg over de nacht en onveiligheid van vrouwen, ik vind dat die veel breder moet zijn. We moeten echt dat vrouwelijk perspectief mee gaan nemen in het ontwerp van alles in de samenleving", aldus James.