Schimmelaanpak Amsterdam komt moeizaam van de grond: helft van de gevallen blijkt te complex

De aanpak van schimmelproblematiek in Amsterdam loopt in bijna de helft van de gevallen niet voortvarend genoeg. Dat is de conclusie in een rapport waarin de aanpak van die problemen onder de loep wordt genomen. Volgens de betrokken partijen blijken de probleemgevallen die niet snel opgelost kunnen worden vaak te complex. Bij 55 procent van de bewoners die een melding had gemaakt, waren de problemen na drie maanden weg, bij 43 procent was dit niet het geval.  Het staat allemaal in de Tweede Monitor Vocht en Schimmel: het tweede rapport waarbij de stand van zaken rond de gezamenlijke schimmelaanpak in Amsterdam wordt gepeild. Die gezamenlijke aanpak startte in november 2023, nadat in de jaren ervoor duidelijk was geworden dat steeds meer woningen in de stad te maken kregen met schimmel en dat de aanpak ertegen tekort schoot. De bedoeling van de aanpak was dat bewoners van corporatiewoningen weten waar ze terechtkunnen met vocht- en schimmelproblemen en dat ze deze makkelijker kunnen melden. Ongeveer anderhalf jaar later is de conclusie dat de problemen nog niet snel genoeg worden opgelost. "De corporaties zijn hard aan de slag, maar de cijfers laten zien dat het nog niet genoeg is", zegt wethouder Zita Pels (Volkshuisvesting). "Nog steeds hebben te veel mensen last van schimmel en te vaak duurt dat bovendien heel lang." Sinds de start van die gezamenlijke aanpak zijn er 15.432 meldingen gedaan, waarvan een deel van de bewoners meerdere meldingen hebben gedaan. Het aantal woningen in Amsterdam waarvan de schimmelproblemen bekend zijn komt uit op 11.721. Iets meer dan de helft van de gevallen blijkt simpel op te lossen. Volgens Wethouder Zita Pels worden die zaken nu sneller opgelost dankzij verbeterde samenwerking van Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC), stichting !WOON, GGD Amsterdam, de Federatie Amsterdamse Huurderskoepels (FAH), Arcade en de gemeente. Combinatie van oorzaken Maar er zijn ook nog genoeg zaken waarbij het niet lukt om de problemen in drie maanden tijd op te lossen. In de monitor is te lezen dat dit komt doordat die gevallen te complex blijken.  Bij die lastige gevallen spelen er vaak meerdere oorzaken, die de schimmel en vochtproblemen ook nog eens kunnen versterken. Het gaat dan bijvoorbeeld om bouwkundige oorzaken als optrekkend vocht, vocht uit een kruipruimte, beperkte isolatie, of een niet goed werkend ventilatiesyteem.  Als bij die woningen blijkt dat het probleem niet op korte termijn opgelost kan worden, is het de bedoeling dat corporaties geregeld iemand langs laten komen om de schimmel tussentijds te verwijderen. Andere knelpunten Volgens de betrokken partijen is het belangrijk dat schimmelproblemen tijdig gemeld worden, maar dat gebeurt volgens hen nog te weinig. Steeds minder vaak ook, tussen november 2024 en januari 2025 daalde het aantal meldingen met 20 procent ten opzichte van een jaar eerder. Dat kan er op duiden dat de problematiek in die periodes afnam, maar het kan net zo goed zijn dat de meldingsbereidheid omlaag is gegaan. Meldingsmoeheid Dat zou voor een deel te maken hebben met de zogenoemde meldingsmoeheid van bewoners. Dat komt vaak omdat ze slechte ervaringen met eerdere meldingen hebben, bijvoorbeeld omdat ze erop gewezen werden dat het hun eigen schuld was. Volgens de rapporteurs leidde dat bij veel bewoners tot schaamte. In dat opzicht is de aanpak nu voor een deel veranderd. Waar bij de inspectie voorheen eerst werd gekeken naar het zogenoemde 'bewonersgedrag', wordt er eerst gekeken naar de technische staat van de woning. Pas als bouwtechnische oorzaken zijn onderzocht en/of aangepakt, volgt advies over het gebruik. Over de technische staat gesproken, ook op dat gebied wil de gemeente dat de aanpak verandert. Ze willen sneller kunnen beoordelen of een woning mechanische ventilatie nodig heeft, omdat uit onderzoek blijkt dat veel van de schimmelproblematiek voorkomt in woningen waar die ventilatie ontbreekt. Als de uitvoering ook succesvol blijkt, kan het plan worden aanbevolen om opgenomen te worden in de uniforme werkwijze van de gezamenlijke aanpak. In het rapport staan ook een aantal aanbevelingen. Zo moeten de meldingen sneller afgehandeld worden, moet er meer transparantie zijn over het proces, en moeten verhuurders proactiever zijn als ze een vermoeden hebben dat er ergens problemen met schimmel zijn. Meer geld en betere communicatie Ook is de conclusie dat verhuurders beter kunnen communiceren over de ingreep. Het idee is dat corporaties dat gaan doen door de rapportages te delen met huurders. Ook moeten die rapportages beter te begrijpen worden door huurders. Daarom gaan corporaties de rapportages, mits toegestaan volgens de AVG (gegevensbescherming), delen met huurders en wordt gewerkt aan een huurdersvriendelijke rapportage. Ook wordt er vanuit de gemeente meer geld vrijgemaakt voor de aanpak. De komende maanden moet duidelijk worden hoe dat geld precies geïnvesteerd gaat worden. Wethouder Pels spreekt zelf van een 'complexe aanpak' en een 'kwestie van de lange adem'. "Een aanpak waarbij we leren van de resultaten, waaruit blijkt dat extra instrumenten nodig zijn en welke werkwijzen het meest effectief zijn." Aan het einde van het jaar wordt de gezamenlijke aanpak nog een keer beoordeeld door een externe partij, die objectief moet kunnen beoordelen of het allemaal de goede kant opgaat.