Stoppen met een jeugd vol geweld in Zuidoost: "Je hebt de cel of het graf, dat wil je beide niet"

Het is een maand geleden dat de 17-jarige Rivaldo bij een voetbalveldje in Amsterdam-Zuidoost werd doodgeschoten. Een jongen van 16 is verdachte en zit vast. Na de schietpartij bleef het onrustig onder verschillende groepen jongeren in het stadsdeel. Burgemeester Halsema besloot daarop om een aantal buurten tot veiligheidsrisicogebied te bestempelen. Bij fouilleeracties werden behoorlijk wat wapens in beslag genomen. En afgelopen vrijdag was er weer een schietpartij waarbij een jongen van maar 15 gewond raakte. Waar komt dit geweld vandaan en wat doet het met jongeren in de buurt? We spreken verschillende vrienden van hem bij netwerk Adamas - een plek waar veel jongeren geholpen worden op het rechte pad te komen of te blijven. Hier maken ze zich grote zorgen over het toenemend geweld onder jongeren, aangezien dit incident niet op zichzelf staat. Als we de jongens vragen hoe het nu met hen gaat, blijft het even stil. "Ik kan het nog steeds niet geloven", zegt één van hen. "Het doet gewoon pijn. Het was zo'n rustige en behulpzame jongen. Hij zou nu 18 zijn en zijn rijbewijs halen." Een ander vult aan: "Het is vreselijk. Ik moet het eigenlijk nog steeds verwerken.'' Ondanks alles wat ze hebben meegemaakt, kiezen de jongens ervoor om hun verhaal met AT5 te delen. Ze waren ook geen lieverdjes, maakten geweld van dichtbij mee en verloren meerdere vrienden door schietpartijen – waaronder dus hun dierbare vriend Rivaldo. Inmiddels krijgen ze begeleiding van ervaringsdeskundigen, de zogeheten Credible Messengers van netwerk Adamas. ''Ik heb ook vastgezeten. Ik ken die wereld. Maar nu wil ik jongeren laten zien dat er een andere weg is. Ik wil het voorbeeld zijn dat ik zelf vroeger miste", vertelt James, een van de begeleiders.  De Credible Messengers kennen het straatleven zelf als geen ander. Nu ze ouder zijn willen ze jongeren behoeden voor de fouten ze die zelf hebben gemaakt of als ze dat wel gedaan hebben ervoor zorgen dat ze nu wel uit de criminaliteit te blijven. Dit initiatief begon eind 2021 en heeft sinds 2023 een vaste thuisbasis in Noord. Maar jongeren uit de hele stad, waaronder verschillende  uit Zuidoost, komen daar naartoe.  Volgens James spelen sociale media een verontrustende rol in het toenemend geweld. ''We zien in de wijken veel wapengeweld en ook dat de jongens steeds jonger worden. Alles wordt gefilmd. Berovingen, vechtpartijen, intimidaties. Het wordt gedeeld en nagedaan. Die jongens zijn nog niet ontwikkeld genoeg om te snappen wat echt fout is. Ze denken: iedereen doet het, dus ik ook." We moeten als volwassenen niet onderschatten wat social media met deze groep jongeren doet, zegt James. ''Het geweld wordt online genormaliseerd.'' Opvangen, praten, de taal spreken, maar ook muziek maken vormen een belangrijk onderdeel van het werk van de Credible Messenger. Zij begrijpen dat muziek maken – vooral rappen – iets is waar deze jongens van houden. "Het is een uitlaatklep", zegt een van de jongens, terwijl hij zijn eigen videoclip laat zien. "Ik kom uit de bajes, heb mensen om me heen het loodje zien leggen. Ik wil met mijn muziek laten zien dat ik ook een moeilijke jeugd heb gehad, maar dat er een uitweg is. Hier bij Adamas ben ik echt geholpen'', zegt hij met een glimlach. Rust en geen hoofdpijn meer Of het James en de andere Credible Messengers altijd lukt om jongens op het rechte pad te krijgen? ''Nee, niet altijd, en dat maakt het lastig, zeker als je langere tijd energie in iemand steekt en hij dan niet leven op rails heeft gekregen, dat doet pijn, maar dat is ook de realiteit. Maar als het dan wel lukt, dan ben ik supertrots." Trots is James ook op deze drie jongens die nu bij Adamas rondlopen en zo dapper zijn om hun verhaal aan AT5  te vertellen. Hun nieuwe leven heeft hen veel gebracht: "Als je gangster wilt doen, zijn er twee geesten, je hebt gevangenis en je hebt graf, en dat wil je beide niet'" en "ik kies nu voor rust. Geen hoofdpijn meer. Geen stress, geen politie achter je aan. Ik wil gewoon leven. Lang leven. En dat kan alleen als ik nu het goede pad blijf volgen."