Strenge asielwetten hebben nu al impact, merken hulporganisaties in de stad

Het nieuws dat de strenge asielwetten door de Tweede Kamer heen zijn gekomen, zorgt voor een schokgolf bij hulporganisaties in de stad. De organisaties die ongedocumenteerden helpen, zien dat de wetten - ondanks dat die nog door de Eerste Kamer moeten - nu al impact hebben. "Mensen kennen de beelden uit Amerika waar mensen worden opgepakt door de vreemdelingenpolitie. Ze zijn bang om uit de schaduw te stappen."  Bij Dokters van de Wereld, een organisatie die ongedocumenteerden helpt aan medische zorg, staat de telefoon roodgloeiend, vertelt directeur Jasper Kuipers. Hij ziet dat de wet, nog voordat die in werking is getreden, al impact heeft. "We zien nu al mensen die bang zijn om naar de dokter te gaan en artsen die bang zijn om strafbaar te zijn. Dit is ontzettend ingrijpend voor deze mensen." "Mensen kennen de beelden uit Amerika waar mensen worden opgepakt door de vreemdelingenpolitie. Ze durven geen risico meer te nemen", aldus de directeur. Er zijn geen nauwkeurige cijfers over het aantal ongedocumenteerden in Amsterdam, maar we weten wel dat er in Amsterdam relatief veel ongedocumenteerden zijn. De laatste cijfers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) komen uit 2020. Volgens die schatting waren er toen ongeveer 15.000 ongedocumenteerden in de stad. Maar door hulpverleners wordt dat aantal geschat op 30.000. Het WODC doet op dit moment opnieuw onderzoek naar de aantallen. Net als Kuipers maakt ook Dennis Lahey, directeur van de belangenorganisatie MDHG, zich grote zorgen. De club zet zich in voor medische zorg voor drugsgebruikers en dak- en thuislozen in Amsterdam. "We hebben net een poster op de deur geplakt dat iedereen welkom blijft bij ons." Volgens Kuipers en Lahey is de wet om mensen strafbaar te stellen niet alleen onuitvoerbaar, maar ook gevaarlijk. Zo vraagt Kuipers zich af wat de impact gaat zijn op samenleving. "Als mensen niet meer naar de dokter gaan en ziek rondlopen op straat, kan dat gevolgen hebben voor de publieke gezondheid. En uiteindelijk zullen mensen misschien eerder in het ziekenhuis terechtkomen, met ook hoge medische kosten tot gevolg." Lahey benadrukt dat zijn organisatie zich bezighoudt met mensen in crisissituaties. "Als deze mensen nergens meer heen kunnen, gaan ze eraan onderdoor. Het zal dan niet alleen blijven bij persoonlijk leed, maar het leidt ook tot maatschappelijke overlast." Beide instanties zeggen strijdbaar te zijn en zullen mensen niet in de kou laten staan. "Wij zijn vastberaden", zegt Kuipers. "Artsen zullen zich er in het ergste geval voor laten arresteren." Wet in strijd met Europese verdragen Het is nog maar de vraag of het ooit tot arrestaties van hulpverleners zal komen. De voorgenomen wet is namelijk allereerst in strijd met Europese verdagen. "Medische zorg is een mensenrecht", zegt de directeur van Dokters van de Wereld. Het Openbaar Ministerie wil nog geen antwoord geven op de vraag of ze mensen ook echt zullen vervolgen. "We moeten wachten of het door de Eerste Kamer komt." Bij De Regenboog Groep, waar ze ook dak- en thuislozen helpen, wordt er niet afgewacht om actie te ondernemen. Ze zetten daar zelfs sommige activiteiten per direct stop, vertelt Frederiek de Vlaming, projectleider ongedocumenteerden. Zo wordt bijvoorbeeld een boekje met ongedocumenteerden erin niet uitgegeven. "Je kunt mensen in deze situatie niet met naam en gezicht in de publieke ruimte hangen. We moeten voorzichtig zijn, en niet naïef."  Wethouders scharen zich achter ongedocumenteerden Wethouder Rutger Groot Wassink (Opvang) heeft zich ook uitgesproken over de plannen van de Tweede Kamer. "Als je iemand een kop soep geeft, ben je dan al strafbaar? Dat is absurd. Er zijn duizenden mensen die dit soort werk verrichten. Maar ik wil niet op de zaken vooruit lopen. Ik kan me niet voorstellen dat dit echt doorgaat."  Wethouder Zita Pels (Volkshuisvesting) laat weten dat zij niet aan de nieuwe woonwet gaat meewerken. "Wat het zou betekenen is dat de opvangcrisis veel groter wordt. Tegelijkertijd hebben we dus mensen die dan in een opvang zitten en niet aan hun leven, werk of school kunnen beginnen. Uiteindelijk is Amsterdam daar helemaal niet mee geholpen." De Eerste Kamer zal zich na het zomerreces over de wetsvoorstellen van de Tweede Kamer gaan buigen. Groot Wassink: "Ik geloof dat het verstand in de Eerste Kamer zit." Gisteren, voordat de wet werd aangenomen, spraken we een ongedocumenteerde vrouw over haar zorgen. "Voordat deze wetten er waren, voelde Nederland als mijn thuis en een veilige haven, maar nu rinkelen alle alarmbellen", zei ze in onderstaande reportage: