Waarom negeren fietsers massaal omleidingen? ''In Amsterdam kijkt niemand op of om''

Het is je vast al vaak opgevallen of misschien betrap je jezelf er ook wel eens op: verkeersborden worden regelmatig compleet genegeerd. Vooral bij tijdelijke situaties, zoals wegomleidingen, lijken fietsers hun eigen regels te volgen. Hoe komt dat eigenlijk? Zijn we eigenwijs, of zit er meer achter ons gedrag in het verkeer? We gaan met gedragsdeskundige Karlijn Hoyer naar een werkonderbreking op de Van Baerlestraat. Daar zien we van dichtbij wat er misgaat. We staan bij de kruising Willemsparkweg en Van Baerlestraat, en het eerste dat opvalt: fietsers negeren massaal de verkeersborden. Ondanks de eerdere waarschuwingsborden in de straat dat rechtdoor verboden is en na de kruising een stopbord staat, lijkt dat niemand te deren. Eén voor één steken ze tóch over, recht over de tramrails, rakelings langs het stopbord. "Er is verder geen plek, alles is afgezet. Dus ja, helaas moet ik de regels overtreden", zegt een fietser tegen AT5. Een andere man vult aan: ''Ja, veel mensen stelen. Dat mag ook niet. Mensen doen het gewoon.'' De gemeente heeft inmiddels een hek geplaatst om het rechtdoor fietsen te ontmoedigen, maar veel helpt dat niet. Fietsers blijven de regels aan hun laars lappen. En dus is er zelfs een verkeersregelaar ingezet om fietsers naar rechts te dirigeren. Tevergeefs: ook hij wordt regelmatig genegeerd. Groepsgedrag  Volgens gedragsdeskundige Karlijn Hoyer speelt groepsgedrag een grote rol in het verkeersgedrag van Amsterdammers: "Als één iemand door rood rijdt, volgen anderen al snel. Het is impulsief gedrag", aldus Hoyer. "Mensen denken niet na en onderschatten de risico's, zoals vallen in de trambaan of een boete krijgen. Daarbij speelt ook eigen gewin mee: mensen willen zo snel mogelijk van a naar b." Dat Amsterdammers de regels massaal negeren, heeft volgens haar ook met anonimiteit van de stad te maken. "In een dorp word je aangesproken als je een regel overtreedt. In Amsterdam kijkt niemand op of om. Dat maakt het makkelijker om regels te negeren." Duitsers volgzamer dan Nederlanders Uit onderzoek blijkt dat Nederlanders in het algemeen meer verkeersregels overtreden dan Duitsers. Volgens Hoyer komt dat door cultuurverschillen. In Duitsland worden mensen die door rood lopen of fietsen vaak streng aangekeken of zelfs aangesproken door anderen. In Nederland, en vooral in Amsterdam, is dat sociale afkeurende mechanisme veel minder sterk: het door rood fietsen is hier bijna genormaliseerd. Zelf merkte ze het verschil onlangs nog in Berlijn. ''Ik liep daar door rood en werd direct streng aangekeken. In Nederland – zeker in Amsterdam – gebeurt dat gewoon niet.'' Hebben we dit gedrag dan volledig genormaliseerd? ''Misschien wel ja, dat is zorgwekkend.'' 'Typisch Amsterdams' Ook twee voorbijgangers op de kruising herkennen het gedrag. "Amsterdammers denken gewoon dat het wel kan'', en:  "Ja, het is een typisch Amsterdam karaktereigenschap, mensen zijn toch wel meer bezig met zichzelf dan met de ander. En zolang niemand er iets van zegt, blijft dat waarschijnlijk ook zo.''  De werkzaamheden aan de Van Baerlestraat zijn vrijdag 26 september afgerond. Dan zijn het nieuwe fiets- en voetpad klaar voor gebruik.