Arbeidsinspectie waarschuwt gemeente Amsterdam over intern ongewenst gedrag: "Anders sancties"

De gemeente Amsterdam beschermt haar medewerkers onvoldoende tegen ’intern ongewenst gedrag’. Dat concludeert de Arbeidsinspectie in een kritisch intern rapport in handen van AT5. De inspectie stelt vast dat de gemeente op meerdere fronten de Arbowet overtreedt en eist dat er binnen zes maanden forse verbeteringen worden doorgevoerd. Lukt dat niet, dan dreigen er sancties.  Aanleiding voor het bezoek van de inspectie was onder meer een onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut, dat begin juli vorig jaar werd gepubliceerd. Daaruit bleek dat grensoverschrijdend gedrag en discriminatie binnen de gemeente wijdverspreid zijn. Van de 6900 ambtenaren die de enquête invulden, gaf 55 procent aan het afgelopen jaar slachtoffer te zijn geweest van ongewenst gedrag, zoals pesterijen, uitsluiting of zelfs geweld. Zes procent meldde seksuele intimidatie. Ook gaf 14 procent aan zich gediscrimineerd te voelen, dat percentage liep op tot 25 procent onder medewerkers met een niet-Europese achtergrond of met een beperking of chronische ziekte. Deze alarmerende cijfers, samen met eerdere signalen over ongewenst gedrag bij ambtenaren, leidde tot het eerder aangekondigde bezoek van de Arbeidsinspectie. Inspecteurs spraken tijdens hun bezoek aan het stadhuis met ambtenaren, leidinggevenden, vertrouwenspersonen, vertegenwoordigers van de ondernemingsraad en het Bureau Integriteit.  Gemeente in overtreding De conclusie van de Arbeidsinspectie is hard: de gemeente voldoet niet aan de wettelijke verplichtingen om werknemers te beschermen tegen ongewenst gedrag. Zo constateert de inspectie dat er geen heldere gedragsregels zijn die beschrijven wat wel en niet acceptabel is op de werkvloer. Ook ontbreekt een actuele en specifieke risico-inventarisatie (RI&E) voor ongewenst gedrag.  De inspectie stelt daarom verschillende eisen aan de gemeente. Zo moet Amsterdam risico’s op ongewenst gedrag beter in kaart brengen en moet worden vastgelegd welke stappen de gemeente neemt om die risico’s te verkleinen. Een belangrijk onderdeel daarvan is het opstellen van duidelijke gedragsregels: wat is wel en niet acceptabel gedrag, en wat zijn de gevolgen als iemand zich daar niet aan houdt? Daarnaast moet de gemeente haar medewerkers beter voorlichten over ongewenst gedrag.  Medewerkers niet gehoord Uit het rapport blijkt dat meldingen over ongewenst gedrag onvoldoende worden opgevolgd. Medewerkers die iets melden, krijgen zelden duidelijkheid over wat er met hun klacht gebeurt en daardoor neemt de meldingsbereidheid af. Meldingen resulteren bijvoorbeeld regelmatig in arbeidsconflicten, die vervolgens buiten de officiële rapportages blijven. Daarmee 'mist de organisatie belangrijke signalen', aldus de inspectie.  Klachten en meldingen over ambtenaren komen binnen bij Bureau Integriteit, maar volgens de inspectie ervaren medewerkers de procedure als ondoorzichtig. Er is vaak geen terugkoppeling, en sancties blijven uit of zijn niet zichtbaar. In sommige gevallen werd een dader overgeplaatst, wat volgens medewerkers voelde als het simpelweg “verschuiven van het probleem”. Geen verrassing De gemeente kreeg het inspectierapport eind mei toegestuurd en had twee weken de tijd om daarop te reageren. Dat heeft de gemeente inmiddels gedaan. De inspectie eist dat uiterlijk binnen zes maanden alle noodzakelijke eisen zijn doorgevoerd bij de gemeente. Ondertussen loopt er ook nog een onderzoek van de gemeentelijke ombudsman naar het functioneren van Bureau Integriteit. Verantwoordelijk wethouder Hester van Buren laat in een reactie aan AT5 weten dat de conclusies van de inspectie niet als een verrassing komen. "Dat we stappen moeten zetten om de sociale veiligheid te verbeteren, weten we al langer", zegt de wethouder. De gemeente herkent zich verder in de kritiek en de aanbevelingen worden gezien als een aanmoediging om de ingezette koers voort te zetten. De gemeente is volgens de wethouder inmiddels gestart met het opstellen van een nieuwe gedragscode, waarin duidelijk wordt vastgelegd wat onder ongewenst gedrag valt en welke consequenties daaraan verbonden zijn. Ook is er nieuw gemeentelijk beleid rond inclusie en diversiteit. Verder werkt de gemeente aan een beter meldsysteem, "medewerkers moeten beter bij wie ze terechtkunnen om iets te melden en wat ze daarvan kunnen verwachten", aldus de wethouder.