Historische archieven Vrije Universiteit op erfgoedlijst Unesco

De historische archieven van de Vrije Universiteit Amsterdam zijn toegevoegd aan het Nederlandse Memory of the World Register van Unesco. De archieven bestrijken 76 meter en bevatten onder meer een handgeschreven document van stichter Abraham Kuyper en een geluidsfragment van Martin Luther King die het studentencorps van de VU toespreekt. "Het wordt nu officieel onderdeel van het geheugen van Nederland." Universiteitshistoricus bij de VU Ab Flipse komt er zelf eigenlijk maar weinig: de archiefkamers onderin het VU-hoofdgebouw aan de De Boelelaan. Hier ligt een deel van de historische archieven opgeslagen uit de periode 1879–1972. De rest ligt bij Stadsarchief Amsterdam. Flipse trekt één doosje uit de verrijdbare archiefkast. Het doosje ziet eruit als alle andere doosjes, maar de inhoud is bijzonder.  Flipse haalt een vergeeld document tevoorschijn. "Een document uit 1879. Nog voor de stichting van de universiteit." Het was theoloog, predikant, journalist en politicus Abraham Kuyper die een nieuwe universiteit wilde oprichten. Hij wist alleen nog niet precies waar. In het document is te lezen hoe onder meer Kuyper de voor- en nadelen van verschillende vestigingsplaatsen op een rijtje zet. Het platteland wordt overwogen, Utrecht, Leiden en  's-Gravenhage. Maar de keuze valt uiteindelijk op Amsterdam. | Zo schrijft Kuyper over de voordelen die de hoofdstad biedt: 'De aanwezige hulpmiddelen voor de studie. De jeugd en de nog weinig betekende naam van de daar gevestigde stadsuniversiteit (de UvA, red.)' Amsterdam was de stad met reuring "Kuyper wilde eigenlijk op een plek zijn waar het gebeurde", zegt Flipse. "Waar reuring was. Waar de verandering plaatsvond. En dat was in Amsterdam. Hij wilde juist daar aanwezig zijn met zijn gereformeerde universiteit, omdat hij streefde naar een soort christelijke revival van Nederland." Het historisch archief van de VU bevat notulen van vergaderingen, beleidsstukken, bouwtekeningen van (voormalige) universiteitsgebouwen en foto’s van bijzondere gelegenheden. Zoals het bezoek van Martin Luther King aan de universiteit in 1965. De VU had de Amerikaanse dominee en burgerrechtenactivist een eredoctoraat toegekend. Ook zit er in het archief een langspeelplaat waarop King te horen is als hij het studentencorps van de VU toespreekt in hotel Krasnapolsky. Van Kuyper tot King De archieven die zijn opgenomen op de erfgoedlijst van Unesco beslaan de periode tot en met 1972. Dat was het jaar waarin de VU de binnenstad verliet om zich aan de stadsrand te vestigen. De periode van 'Kuyper tot King' noemt Flipse het. "Het VU-archief laat eigenlijk ook heel goed de veranderingen in Nederland zien, omdat de VU daarin ook een belangrijke rol speelde. Het is niet alleen de periode waarin Abraham Kuyper een stempel op de samenleving heeft gedrukt, maar het is ook de naoorlogse periode, de ontzuiling." Trots De VU was - in ieder geval voor de gereformeerden - een plek waar dat ook een beetje begon, die veranderingen. "Het eredoctoraat dat aan Martin Luther King werd gegeven stond daar een beetje symbool voor. Het laat ook zien hoe Nederland veranderde in de jaren zestig. Van een verzuilde maatschappij naar een heel andere maatschappij." Flipse is trots dat Unesco de waarde inziet van het VU-archief. "Het is ook een stukje nationaal archief, en - zoals Unesco dat dan zegt - onderdeel van ons collectief geheugen."