Kwart raadsleden stopt na verkiezingen wegens hoge werkdruk: "Bijna niet vol te houden"

Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht is het grootste deel van de kandidatenlijsten inmiddels binnen. Opvallend is dat we na maart 2026 afscheid moeten nemen van een hoop raadsleden; bijna de helft van de huidige gezichten zal dan niet meer verkiesbaar zijn. Ruim 1 op de 4 raadsleden geeft aan dat de hoge werkdruk van het raadslidmaatschap niet meer te combineren is met hun andere werk.  De functie van gemeenteraadslid is een deeltijdbaan, waardoor veel raadsleden er nog een andere baan naast hebben. Dat zorgt voor een lange werkweek, omdat een gemeenteraadslid gemiddeld tot twintig uur per week met de functie bezig zou moeten zijn. In de praktijk blijkt dat echter meer te zijn. Zeven dagen per week "In de praktijk ben je er zeven dagen per week mee bezig. Het zit continu in je hoofd: moties, mails, appjes, vergaderingen", zegt Marc Emmerik van de Partij voor de Dieren. "De vergoeding staat daar simpelweg niet meer in verhouding toe. Je kunt er niet van leven, dus je móét er een baan naast hebben. Dat snap ik principieel - je doet dit uit idealen - maar ondertussen moet iedereen ook gewoon zijn huur en kosten betalen." Emmerik is naast zijn functie als raadslid ook algemeen directeur van het indoorfestival Grauzone. Ook hij staat bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart niet meer op een verkiesbare plek. "De combinatie van een gezin, het raadswerk en daarnaast nog een baan is voor veel mensen gewoon bijna niet vol te houden", vertelt hij. Emmerik is niet het enige Amsterdamse raadslid dat hier tegenaan loopt. Ook JA21-raadslid Cas van Berkel liet eerder deze maand op X weten de Stopera na de verkiezingen te verlaten. We kennen hem als iemand die in de raad vaak in debat gaat, onder andere regelmatig met burgemeester Femke Halsema. Daarnaast is hij purser bij KLM, een baan waar hij meer tijd in wil steken. "Afgelopen maanden heb ik overwogen of mijn werk als purser nog te combineren is met het werk in de raad. Uiteindelijk was toch de conclusie dat dat lastig wordt", vertelt hij.  "Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het laatst onder de twintig uur aan raadswerk ben gebleven. Het vergt erg veel van mensen om zitting te nemen in de raad. In feite moet je er vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week beschikbaar voor zijn. Dat gaat dag en nacht door."  Grote zorgen  Er zijn nog meer raadsleden die zich aansluiten bij de uitdagingen waar Van Berkel en Emmerik tegenaan lopen. In totaal geeft ruim 25 procent van de raadsleden een vergelijkbare reden om na de verkiezingen niet verder te gaan. "Zeer zorgelijk", noemt voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden Abdullah Uysal dat. "We zien de laatste tijd dat steeds meer raadsleden tussentijds of aan het einde van de raadsperiode stoppen, omdat ze het simpelweg niet meer kunnen combineren met hun baan en andere verantwoordelijkheden. Dat baart ons grote zorgen, omdat het raadslidmaatschap juist bedoeld is om ernaast te doen." Het feit dat mensen nu in toenemende mate aangeven dat dat niet meer haalbaar is, heeft volgens Uysal grote gevolgen voor het functioneren van de lokale democratie.  Ook in de rest van het land geven steeds meer raadsleden aan dat de combinatie met werk hen zwaar valt. Volgens cijfers van Staat van het Bestuur zijn er sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 al 175 raadsleden tussentijds gestopt om deze reden. Bij een grote gemeente als Amsterdam komen er echter nog extra uitdagingen bij. "Het raadslidmaatschap in Amsterdam is de afgelopen decennia veel zwaarder geworden", zegt Emmerik. "Begin 20e eeuw had je ongeveer een half miljoen inwoners. Inmiddels gaan we richting de miljoen en komen steden als Weesp erbij. Maar het aantal raadsleden is gelijk gebleven." Uysal sluit zich daarbij aan: "De werkdruk in Amsterdam is zo hoog dat het in feite al voelt als een fulltime-baan." Toch betekent dat volgens Uysal niet dat het raadslidmaatschap op papier ook een voltijdbaan moet worden. "Als je hier een voltijdbaan van maakt, dan loop je het risico dat raadsleden veel meer tijd gaan doorbrengen in het stadhuis, in plaats van op de straten en in de wijken." Hij is zelf voorstander van een toename in raadszetels of een hogere vergoeding voor de raadsleden.