De vergeten vrouwen van de Amsterdamse School

Louise Beijerman, Marie Kuyken en Margaret Kropholler. Het zijn maar een paar van de vele namen in de tentoonstelling 'Ongekend Talent' in het Amsterdamse museum Het Schip. De kunstenaars zijn allemaal onderdeel van de bekende kunst- en architectuurstroming de 'Amsterdamse School.' Toch zijn deze namen nauwelijks bekend bij het grote publiek. En dat komt doordat het vrouwen zijn. "Je ziet dat ze met de tijd vergeten zijn", zegt Loulou Kokkedee, curator bij het museum. "Tijdens hun leven hadden ze wel de ruimte om te maken en zich te ontwikkelen, maar je ziet dat hun werk toch niet in musea terecht is gekomen. Hun kunst bleef vooral in de woonkamers en op de zolders van hun nazaten liggen." Kokkedee stelde daarom een bijzondere tentoonstelling samen van vrouwelijke kunstenaars die van belang zijn geweest voor de Amsterdamse School. Bruisende beweging De tentoonstelling 'Ongekend Talent, vrouwen van de Amsterdamse School' is ook een terugblik op een expositie uit 1913. Die was groots en spraakmakend, met uitsluitend door vrouwen ontworpen kunst. Een feministische tentoonstelling, in een tijd waarin vrouwen nauwelijks leken mee te tellen. Maar de 20e eeuw, zo dacht men toen, zou de eeuw van de vrouw worden. "Het was een bruisende beweging", vertelt Kokkedee. "Je leest in de toespraken van toen de tinteling van wat zou gaan komen in de 20e eeuw."  De eerste en enige vrouwelijke architect Vooral architectuur was een moeilijk gebied voor vrouwen. Kokkedee: "Architectuur werd bij uitstek gezien als een vakgebied waar kracht en kille rationaliteit nodig was om een constructie te bedenken en er werd aangenomen dat vrouwen dat minder hadden." Hoe bijzonder het was dat een vrouw als architect werkte, blijkt uit een brief van een van de collega's van Margaret Kropholler, de eerste en enige vrouwelijke architect van de Amsterdamse School. Curator Kokkedee leest voor: "Je begrijpt dat haar verschijning op de zaal te midden van vijftig mannelijke individuen heel wat tongen in beroering bracht. Verschillende collega's waren zeer verontwaardigd." Feministisch gebaar Naast alle foto's, keramiek, textiel en andere kunst van de vrouwen van toen is er ook een duidelijke link naar deze tijd, met verhalen en beeldmateriaal van hedendaagse vrouwelijke kunstenaars. En daarmee is deze expositie, net als die uit 1913 een feministische tentoonstelling, zegt Kokkedee: "Allereerst heb ik geprobeerd om de vrouwen en hun kunstenaarschap in het licht te zetten, maar het feit dat ze nu een rol spelen in de publieke ruimte, dat zie ik wel als een feministisch gebaar." De tentoonstelling 'Ongekend Talent, vrouwen van de Amsterdamse School' is nog tot eind juni 2026 te zien in Museum Het Schip in Amsterdam.